Tản mạn về ‘uke’

Post time: 29/06/2015 15:25

1. ‘Uke’ là gì
Từ Uke phát sinh từ động từ Ukeru nghĩa là tiếp nhận và theo nghĩa rộng là chấp nhận, chịu đựng. Đối với một tân môn sinh, ý niệm chấp nhận chịu đựng thường không dễ dàng được tiếp thu ngay từ đầu. Tuy nhiên người ta không thể rút ngắn những bước đi đầu tiên này, những bước vừa khó khăn phức tạp và mệt nhọc cả về tinh thần lẫn thể xác. Phải cần một thời gian trước khi các kỹ thuật té ngã trở nên dễ chịu và thoải mái hơn. Một khái niệm phái sinh khác từ cùng một từ là Ukemi, ‘tiếp thân’, mang một ý nghĩa bao gồm việc bảo vệ thân thể mà đồng thời cũng là kỹ thuật và sự luyện tập đối với thân thể.
Hiểu được ý nghĩa của từ Uke sẽ giúp chúng ta dần xây dựng được tinh thần chủa người võ sĩ và từng bước nâng cao trình độ của bản thân trong tập luyện Aikido. Làm Uke là phải chịu đựng trước khi chấp nhận tiếp đón và cuối cùng là hoàn toàn không nghĩ đến việc đó. Khi ta đạt đến trình độ “chấp nhận tiếp đón”, sự hòa hợp Uke và Tori được thực hiện ở trên một trình độ cao hơn với một ý thức tiến bộ hơn và khi đó người ta có thể thực hiện các động tác một cách vô thức vào đúng khoảnh khắc cần thiết. Làm Uke là một phần không thể thiếu và không thể tách rời với việc phát triển của bản thân một Aikidoka.
2. Vai trò của ‘Uke’
Trong luyện tập Tori và Uke (hay Shite và Aiite) là 2 thực thể vừa đối lập vừa bổ sung cho nhau. Những gì xuất hiện ra trước mặt mọi người (đòn tấn công của Uke, phản ứng của Tori) đều là yếu tố giúp mỗi người chuyễn biến và thực hiện sứ mệnh của mình. Người kia trở thành kẻ giúp ta kiểm chứng những gì mình đã tiếp thu, và tiếp thu tới mức nào. Người kia cũng là kẻ làm phát hiện những thiếu sót hoặc những yếu kém của mình. Anh ta trở thành yếu tố làm lộ diện trình độ đạt được của bản thân ta về mặt nhận thức và những gì còn cần phải rèn luyện để đạt được những nhận thức và vượt qua nhận thức để trở thành phản xạ. Người kia, kẻ dẫn chúng ta trở về với thực trạng của chính mình làm chúng ta hiểu rỏ trình độ chính mình vào khoảng khắc hiện tại. Và những khoảnh khắc như vậy, nhờ người kia giúp chúng ta trui rèn để đi dần đến toàn bích. Khi hai người, một âm một dương đều đóng đúng vai trò của mình thì sự hợp nhất xuất hiện, người ta khó phân biệt được đâu là Uke và đâu là Tori như trong trường hợp các bài tập Kaeshi Waza. Trong các bài tập đó hai bạn đồng luyện. Liên tục thay nhau trong vai trò Tori và Uke. Chính vì lý do đó mà trong bộ môn Aikido có thể coi là không có thi đấu mà chỉ có sự hợp nhất giữa hai môn sinh trong một khoảnh khắc, ngay từ khi bắt đầu. Chỉ có điều là tính hợp nhất đó nhiều khi bị lãng quên trong lúc luyện tập.
Có thể nói, Uke là vai trò không thể thiếu trong tập luyện Aikido, quan trọng đối với bản thân Uke và cả đối với người đồng luyện là Tori. Nếu ta muốn tiến lện tới một trình độ cao hơn và cao hơn nữa, thì phải biết làm Uke, một Uke tốt với những đòn tấn công thật sự...Điều đó sẽ giúp chúng ta trải nghiệm những tình huống khác nhau, đa dạng về cách biến hóa khiến chúng ta tích lũy được nhiều kinh nghiệm hơn. Và sự tiến bộ của ta trong vai trò Uke sẽ góp phần đưa tình thần hướng về hòa bình (có thể nói ở đây theo nghĩa rộng lớn hơn là sự cân bằng âm - dương) trở nên hiện hữu hơn.

PHẠM THẾ MẠNH (Sưu tầm và hiệu chỉnh)
Bài viết được lầy từ nguồn: http://www.aiki-viet.com.vn/mlfolder.2007-05-28.3078599863/mldocument.2014-05-29.9843613342